VLAIO adviseert en ondersteunt ondernemingen in Vlaanderen, ook – en steeds meer – sociale ondernemingen. Een goede zaak, maar in de praktijk lopen er nog te veel sociale ondernemers verloren in het overweldigende aanbod aan subsidie- en financieringsmogelijkheden. “Hen geef ik de raad snel contact te nemen,” zegt bedrijfsadviseur Elena Balachov, “want wij maken hen graag wegwijs. There is no wrong door.”
“Voor sociale ondernemers die met plannen rondlopen, loont het zeer de moeite om een duik te nemen in onze subsidie- en expertisedatabank. Maar als al te veel sociale ondernemingen het bos door de bomen niet meer zien, dan schieten we natuurlijk ons doel voorbij. Tine Holvoet (beleidsadviseur ondernemen & innoveren bij Verso) stelde dat vast en intussen hebben wij onze subsidiedatabank aangepast”, zegt Elena Balachov.
Dat niet elke sociale onderneming een thuismatch speelt bij het raadplegen van de subsidiedatabank is begrijpelijk. Want wat is nuttig en wat niet tussen de bijna 200 maatregelen? Elena Balachov: “Sinds kort kun je ook filteren op subsidies die gelden voor ‘vzw’s met economische activiteit’ en ‘vzw’s met andere activiteit’. Er is ook een selectie mogelijk op ‘focus op sociale economie’. Dat verkleint alvast de scope, maar het loont zeker de moeite om ook dan nog contact op te nemen met een eerstelijnsadviseur zoals ik. Wij detecteren op maat mogelijk relevante subsidies bij allerlei instanties en kijken ook of er bijvoorbeeld geen innovatiesubsidie aan de orde is. Ook voor vzw’s is innovatiesteun vaak een optie als ze een nieuwe technologie willen ontwikkelen, een nieuwe service willen aanbieden of werken aan een nieuw businessmodel. Sinds 2021 kunnen ondernemingen daarnaast ruime maatschappelijke meerwaarden in rekening brengen bij de berekening van het valorisatiepotentieel, zoals innovaties gericht op een betere levenskwaliteit.”
Als voorbeeld van innovatiesteun haalt Elena i-mens aan. “Om meer preventief te kunnen werken met patiënten met diabetes type II, ontwikkelde die organisatie een hybride werkvorm. Daarbij is er niet alleen de controle bij de arts, maar combineren ze dat met een systeem waarbij de patiënt zichzelf 24 uur per dag kan monitoren. Zulke vernieuwingen komen dus in aanmerking.”
En ook in de volgende stappen begeleidt VLAIO sociale ondernemers. “We helpen bij de aanpak van het dossier, het opstellen van de business case en het bedrijfsplan en alles wat nodig is om een ontwikkelingsproject aan te vragen. Wij zijn een gratis klankbord en bieden gratis ondersteuning – maak daar gebruik van.”
Expertise op maat
VLAIO beheert eveneens een expertisedatabank, met individuele of groepstrajecten rond ondernemingsplannen opstellen, managementskills verbeteren, duurzaam ondernemen, internationaliseren… Ook het aanbod van Groeilabz (dat Verso uitbouwde samen met Groep Maatwerk, Herwin, Sociare, SOM, Vlaams Welzijnsverbond, Zorggezind en Zorgnet-Icuro) maakt daar deel van uit. Groeilabz is een opleidingsformat voor managers binnen sociale ondernemingen. De belangrijkste doelgroep is middenmanagement, directie en bestuurders. Via intensieve en interactieve bootcamps en lerende netwerken bracht het initiatief sinds 2020 jaarlijks 300 deelnemers in contact met hoog aangeschreven experts. Strategische transformatie op het vlak van digitale transitie, duurzame groei, ecologische transitie, financieel management, cybersecurity werden getackeld in collectieve trajecten van telkens vijf halve dagen op maat en in de buurt van de deelnemers.
Initieel ontstond Groeilabz uit een nood omdat ondernemers uit de social profit geen gebruik konden maken van de kmo-portefeuille. “Voorlopig verandert op dat vlak niets, dat is een beleidskeuze.”
Lees hier op welke subsidies jouw onderneming recht heeft.
Onze sociale economie: van kapitaal belang
Dat sociale ondernemingen vaak ook volbloed ondernemingen zijn, hoeven we je niet te vertellen. Sinds 1 januari 2024 wordt dat ook bekrachtigd met de bezegeling van het Wetboek Ondernemerschap dat sociale ondernemingen (h)erkent als economische en innovatieve spelers.
De nieuwe wet sluit aan bij de ambitie van de Europese Unie om gunstige voorwaarden te creëren voor het succes en de groei van de sociale economie. Sociale ondernemingen worden nog te vaak geconfronteerd met obstakels bij de ontwikkeling en opschaling van hun activiteiten. Bovendien wil de Commissie de aandacht vestigen op het potentieel van de social profit die hoogwaardige banen schept en innovatie en sociale inclusie bevordert.
Enkele cijfers onderstrepen het economische belang van sociale ondernemingen:
- Sociale ondernemingen tellen 17.600 vestigingen in Vlaanderen
- 1 op de 3 ondernemingen die in België wordt opgericht, is een sociale onderneming
- 1 op de 5 ondernemingen die meer dan 500 mensen tewerkstellen is een sociale onderneming
- De social-profitsector is goed voor 7,7% van het BBP, dat is meer dan de bouwsector
- De sociale economie heeft in Vlaanderen een toegevoegde waarde van 19,2 miljard euro
- De Vlaamse social profit bestelt voor 13 miljard euro goederen en diensten in binnen- en buitenland
- De social profit is goed voor 427.000 arbeidsplaatsen en meer dan 52.000 zelfstandigen in Vlaanderen